دیشب در مراسم ویژه بزرگداشت روز جهانی زن – هشت مارس – در شهر آخن شرکت کردم. هفته پیشتر هم البته در مراسمی به همین نام و با برگزارکنندگانی دیگر در مکانی دیگر هم شرکت کرده بودم. برگزار کنندگان هر دوی این مراسم کم و بیش با هم در تماس و مراوداتی هستند و جالب اینجاست در این میان افراد دیگری هم هستند که برای اعتراض به انجام دو مراسم مختلف ویژه یک روز خاص، حضور در هر دوی این مراسم رو تحریم کرده بودند. دیروز با یکی از این دوستان صحبت میکردم، میگفت: من نه به این گروه و نه به آن دیگری اعتراضی ندارم، اما خودم ترجیح میدهم در مراسمی شرکت نکنم که برگزارکنندگانش کمترین تلاشی برای توافق در اجرای تنها یک برنامه بکار نبردند. او آرزو میکرد که در سالهای دیگه چنین وضعیتی پیش نیاید.

بین دو مراسمی که دیده‌ام تفاوت‌هایی به چشم میخورد. بدون اینکه تأکید داشته باشم به مزیت و یا کسر این یا آن برنامه، حال و هوای دو برنامه از هم تفاوت‌هایی داشتند.

برنامه اول در مکانی کوچکتر و ترکیب اجرائی عمدتاً زنانه و البته با همکاری برخی مردان و پسران جوان پیش برده شد. خصلت‌نمای کلی این برنامه، آماتوری بودن آن و در همین راستا چیزی مثل یک میهمانی خصوصی و خودمانی بود. از میزی که برای پذیرائی در فاصله آنتراکت برپا کرده بودند با آش رشته و انواع شیرینی‌های خانگی که تهیه کرده بودند تا حتی نوع قیمت‌گذاری آن و صد البته جنس برنامه‌هایی که اجرا شده بود، بیش از اینکه محل هنرنمایی عده‌ای هنرمند حرفه‌ای و یا حتی شناخته‌شده باشد، بیشتر انجام بعضی کارها بود که انگار یکی از بستگانمان در حال انجامش هست! در آخر برنامه نیز فرصتی باقی مانده بود و برگزارکنندگان به همراه برخی دوستان و آشنایان به بزن و بکوب پرداختند.

مراسم دوم اما تا حدودی رسمی‌تر تنظیم شده بود. در واقع تمام آن کارهائی که روی صحنه پیش برده شد، کارهائی حرفه‌ای بودند؛ از کنسرت خانوم افسانه صادقی گرفته، رقص گروه بهار و سخنرانی خانوم فیروزه نهاوندی. شکل و حالتی که برگزاری برنامه داشت، نشستن عده‌ای در ردیف‌های ثابت بود برای دیدن و شنیدن حرف و حدیث و هنرنمائی‌ها. تمایلات شرکت‌کنندگان هم تنها آن زمانی بروز داده میشد که به تشویق هنرمندان و یا تقاضای تکرار آن محدود می شدند.

در این برنامه، یعنی برنامه دوم اما بخش پذیرائی کم و بیش شبیه همانی بود که در برنامه قبلی دیده بودیم. اگرچه برای تهیه غذا ژتون داده میشد، اما هماهنگی روشنی بین فروشندگان ژتون و فروشندگان مواد خوراکی وجود نداشت. هرچند فاصله‌شان از هم سه چهار متر بیشتر نبود و روبروی هم قرار داشتند!

هرچقدر کارها در برنامه اول ویزه جشن زنان توسط خود زنان پیش برده میشد، در اینجا اما مردان نقش و تحرک بیشتری داشتند. مثلاً بخش اصلی فروشندگان مواد غذائی مردانی بودند که گاه حتی از موضوع و محتویات لیست غذا هم خبر نداشتند و یا مقدار غذا در ازای ژتون معین را هم نمی توانستند هماهنگ کنند...

اما آنچه در سالن گذشت آنگونه نبود که مثلاً هیچ اثر و نشانه‌ای از محیطی شاد و تا حدودی غیررسمی اثری نباشد. در این مراسم البته به احترام حضور تعدادی آلمانی به جشن، درصد بسیار بالائی از برنامه‌ها با اولویت توضیحات آلمانی و یا حتی اساساً آلمانی دنبال میشد. خب، طبیعی است که بسیاری از شرکت‌کنندگان کسانی هستند که پاسپورت آلمانی دارند و یا زبان آلمانی اگر زبان محاوره متداول آنها نباشد، بهرحال ساعات طولانی کار خود را با این زبان سپری میکنند. با اینهمه آنچه که به مجریان این برنامه یعنی کانون ره‌آورد بر میگردد، این انجمنی است ایرانی که بر اساس چنین تعریفی از خود، تجمعی است برای ایرانیان مقیم شهر آخن. طبیعی است که ملزومات متناسب با یک گروه از یک ملیت مشخص، از جنبه فرهنگی حرکت آزاد در فضای فرهنگی خود باشد. به عبارتی دیگر، این برنامه میتوانست تماماً به زبان فارسی پیش بره – کما اینکه اجزاء مختلف این برنامه هنرنمائی و مباحثی را در بر می گرفت که رد و نشان ایرانی دارند – و یا آنجا که به توضیحاتی آلمانی بر میگشت آنرا بصورت بروشوری مشخص در اختیار مدعوین آلمانی قرار می دادند.

بهرحال در این رابطه البته مشکل آنچنانی وجود نداشت، اما بار رسمیت‌یابی برنامه قوی‌تر شده بود.

تقسیم زمان برنامه‌ها نیز آنگونه نبود که مثلاً رقصندگان گروه بهار که خود از کلن آمده و ساعتی در راه بودند و بعد، چندین ساعت میباید در سالن و اطراف پرسه میزدند تا به برنامه خود برسند چرا که برنامه خانوم افسانه صادقی از دو قسمت تا حدودی طولانی‌تر از اندازه متعارف برای چنین مراسمی تنظیم شده بود. چندین قطعه از کارهای گروه شامل برخی نوآوری‌ها و اجرای برخی کارهای تکراری بوده که البته به همین دلیل از نرمش و تسلط بهتری نیز حکایت داشت. بعنوان مثال رقص شراب را من در چند سال گذشته و در مراسم مختلف دیده‌ام و هربار کار هنرمندان رقاص این بخش را تحسین کرده‌ام – حتی حس انتقادی من نسبت به عدم وجود ملاحت یا ممیک لازم برای نشان دادن چنین حسی توسط " ساقی "، در همه این دفعات در من شکل گرفت! میتونم آرزو کنم که شاید وقتی و فرصتی پیش بیاد تا به آقای بهرام پور مربی و مسئول گروه رقص بهار این نکته رو یادآوری کنم!

در پایان برنامه همراه دوستانم در حال خداحافظی و تشکر و تشویق و تحسین و قدردانی از تلاشهای مسئولین، یکی از دوستانم شاخه‌ای گل نرگس از " مهری " یکی از مسئولین و مجریان برنامه دریافت کرد. با خواهش و تمنا و اصرار زیاد توانستم من هم شاخه‌ای گل از مهری بگیرم.

اینجا و آنجا کپه‌هایی از شرکت‌کنندگان تشکیل شده بود که در حال خداحافظی از یکدیگر بودند. نگاه دخترک نوجوانی روی گل در دست من ثابت مانده بود؛ گل را بهش دادم و گفتم: برای تبریک هشت مارچ به تو زیباترین دختر روی زمین تقدیم میکنم!

شکفتگی شرم و لذت و تشکر در چهره‌اش دلداری مناسبی بود برایم که کار درستی انجام داده‌ام و چه بسا اگر این کار رو نمی کردم، هیچ‌وقت خودم را نمی بخشیدم! نگاه قدردان او از دریافت آن گل از معصومیت ویژه‌ای برخوردار بود؛ معصومیتی که هنوز توسط برداشت‌ها، داوری و پیش‌داوری‌ها آلوده نشده و میتواند در خدمت زیبائی او و گل به کار آید.